Steampunk is een subcultuur die al jaren aan de rand van mainstream zit, soms wordt ze in de media omschreven als de volgende grote hit, soms zit ze op de rand van wat hip is, maar ongeacht hoeveel media-aandacht ze krijgt, ze is immer aanwezig in literatuur, film, mode, lifestyle, allerhande games gaande van computer spellen, bordspellen to rollenspel etc. Het definiëren van steampunk is waarschijnlijk het moeilijkste onderdeel van de beweging door de immense diversiteit. Je kan gerust een handvol steampunks samenzetten en tot de conclusie komen dat hun meningen over wat steampunk nu net is verschilt, soms zelfs radicaal. Wat natuurlijk niet verwonderlijk is met een subcultuur met maar weinig extra regels, en die dan nog meestal gebruikt worden als guidelines eerder dan iets anders. En toch zullen die steampunks nog goed overeen komen. Dus in de plaats van mijn mening te geven som ik liever de dingen op, de basis zeg maar, waar de overgrote meerderheid het wel over eens is.
Een mooi voorbeeld van diversiteit is deze groepsfoto genomen tijdens de eerste editie van Emporium Vernesque, een steampunk conventie in Nederland.
Van nature uit is steampunk retro futuristisch, gebaseerd op een toekomst die nooit was omdat dingen gewoon niet zo geëvolueerd zijn door de geschiedenis op de manier dat steampunks het graag zouden gezien hebben. Daarom verzinnen en ontwerpen ze deze gewoon zelf, wat resulteert in verhalen waarin de Victoriaanse tijd anders is of nooit eindigde en veel meer, films vol fantastische machines (denk aan Wild Wild West, Hugo, Treasure Planet en The League of Extra Ordinary Gentlemen, om er maar een aantal te noemen).
Steampunk neemt haar basis veelal, zoals je waarschijnlijk al wel kon raden, uit het stoomtijdperk. (Het heeft verder niets te maken met de punk beweging, laat ons wel wezen.) Geschiedkundig valt steampunk in de periode van de late Regency wanneer de industriële revolutie begon op te komen, doorheen de Victoriaanse tijd en de Belle Epoch (de Edwardiaanse periode). Het stopt net voor de start van de vrolijke twintiger jaren wanneer flapper meisjes en gangsters overnemen en steam verandert in diesel en steampunk in dieselpunk.
Steampunks nemen dingen van de tijdsperiode waarvan ze houden: avontuur, ontdekkingen, wetenschap en voeden deze met hun verbeelding wat uitdraait op nieuwe dingen die gaan van mode tot woning decoratie, films, spellen en verhalen.
De dagen waarin Koningin Victoria haar rijk regeerde staan bekend om sepia fotografie, rokken met bustle en magnifieke kostuums. Het zijn die beelden, tesamen met lasbrillen met ronde glazen en radartjes, die het meest geassocieerd worden met steampunk. Ook al zijn de kleuren van steampunk mode veelal sepia en aardetinten en is ze meestal victoriaans, kleur en andere tijdsperiodes kunnen evengoed als het is vooral het silhouet en de accessoires die de outfit maken eerder dan tinten bruin. Steampunk mode is waarschijnlijk precies waar de eerder genoemde diversiteit duidelijk wodt, gaande van Victoriaanse aristocraten, ontdekkingsreizeigers, steampunk samurais, (lucht) piraten, gelukszoekers en pioniers van het vreemde Westen, vliegeniers met hun experimentele vliegmachines, (gekke) wetenschappers, de lijst gaat maar voort en de mogelijkheden zijn eindeloos. En zo is het met alles binnen steampunk, niet enkel de mode. Of om het te zeggen met de woorden van Jules Verne, een van de grootvaders van science-fiction en steampunk: alles wat ingebeeld kan worden kan en moet realiteit worden.
Indien je meer wil weten over deze geweldige subcultuur kan je de lijst van gratis bronnen raadplegen die Artifakt samenstelde.
----------------------------
An introduction to steampunk
Steampunk is a subculture that has skirted on the edges of mainstream for years, sometimes in the media as the current hype, sometimes a fringe movement, yet always present in literature, cinematography, fashion, lifestyle, all kinds of games ranging from computer games, board games to roleplaying games etc.
Defining steampunk is probably the hardest part of the movement due to its immense diversity. You may very well find that in a group of just a handful of steampunks opinions on what exactly IS steampunk may differ, sometimes quite radically as is to be expected from a subculture where there’s very little in the way of rules and even those are more like guidelines anyway, and despite of this these steampunks still get along smashingly. Instead of giving my opinion, I will tell you the things, the basics if you will, that most everyone can agree on.
Steampunk is a retrofuturistic style in nature, based on a future past that never was, because things simply didn’t evolve throughout history the way steampunks would have liked. So they make them up ourselves, resulting in stories where the Victorian Age is different, never ended and so much more, movies full of marvellous machinery (think Wild Wild West, Hugo, Treasure Planet or The League of Extraordinary Gentlemen to name but a few). Steampunk largely takes its basis from, as you probably already guessed, the age of steam. (It has nothing further to do with the punk movement, let’s be clear on that.) History wise this ranges from the late Regency when the rise of the industrial revolution started, throughout the Victorian Age and into the Belle Epoch (Edwardian era), stopping just shy of the start of the gay twenties where flappers and gangsters take over and steam turns into diesel and steampunk into dieselpunk.
They take the things from that era which they love: adventure, exploration, science and fuel it with their imagination, resulting in new things ranging from fashion to home décor, movies, games and stories.
Famous for its sepia photography, bustle skirts and splendid suits reminiscent of the days that Queen Victoria ruled the empire are the images mostly associated with steampunk, alongside goggles and gears. And whilst it is true that steampunk fashion is mostly sepia, earth tones and Victoriana, colour and other eras can be used as accessories and silhouette are the things that make the outfit rather than browns.
Fashion is probably exactly where the aforementioned diversity becomes abundantly clear: ranging from Victorian aristocrats, explorers, steampunk samurai, (sky) pirates, weird west prospectors and pioneers, aviators taking to the skies in their experimental flying machines, (mad) scientists, the list goes and the possibilities are endless. It’s like that with anything within steampunk, not just fashion. Or to say it with the words of Jules Verne, one of the grandfathers of science-fiction and steampunk: all that can be imagined can and must become reality.
Should you want to find out more about this awesome subculture, Artifakt has compiled a list of resource links where you can find more, free, information about steampunk.